Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΓΟΝΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Συνέντευξη με τον κ.Κωνσταντίνο Κωνσταντινίδη , Διευθυντή Γενικής & Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

Ε: Πότε λέμε ότι ένα άτομο είναι παχύσαρκο και πότε ότι πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία;

Α: Στην κλινική πράξη χρησιμοποιούμε το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), ο οποίος είναι το πηλίκο του βάρους δια του ύψους στο τετράγωνο.

Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) = Βάρος (kg) / Ύψος2 (m)

Φυσιολογικό βάρος έχουν τα άτομα με ΔΜΣ 18,5-24,9. Τα άτομα με ΔΜΣ 25-30 είναι υπέρβαρα και εκείνα που έχουν άνω των 30 θεωρούνται παχύσαρκα. Από ΔΜΣ 35 και πάνω η παχυσαρκία είναι 2ου βαθμού και ο κίνδυνος για την υγεία του ατόμου είναι σοβαρός. Από ΔΜΣ 40 και πάνω ο κίνδυνος είναι πολύ σοβαρός και η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται νοσογόνος.

Ε: Θα μπορούσατε να μας δώσετε ένα παράδειγμα;

Α: Φυσικά. Μία γυναίκα με ύψος 165 που ζυγίζει 63 κιλά έχει ΔΜΣ 63/ 2,72 δηλαδή 23,16 και το βάρος της θεωρείται φυσιολογικό. Μία γυναίκα όμως με ύψος 165 που ζυγίζει 110 κιλά έχει ΔΜΣ 110/2,72 δηλαδή 40,44 επομένως πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία.

Ε: Γιατί χαρακτηρίζεται ως νοσογόνος η παχυσαρκία αυτή;

Α: Διότι όσο αυξάνεται ο ΔΜΣ αυξάνονται παράλληλα και οι επιπτώσεις στη υγεία του ασθενούς. Οι ασθενείς παρουσιάζουν αυξημένη πίεση, καρδιολογικές και αναπνευστικές διαταραχές, διαβήτη, υπερλιπιδαιμία και υπερχοληστεριναιμία, αρθρίτιδες, οσφυαλγία, θρομβοεμβολικά προβλήματα, αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κάποιων καρκίνων, ενδοκρινολογικές διαταραχές, υπογονιμότητα κλπ.

Ε: Πόσο συχνό είναι το πρόβλημα της παχυσαρκίας;

Α: Πολύ συχνό. Στην Ευρώπη το 40% των ανδρών και το 30% των γυναικών είναι υπέρβαροι και άλλο ένα 20% των ανδρών και 25% των γυναικών θεωρούνται παχύσαρκοι. Τα ποσοστά δε αυτά συνεχώς αυξάνουν. Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν σαφείς επιδημιολογικές μελέτες. Από τις ανακοινώσεις του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Συνεργασίας Ιατρικής και Κοινωνίας πάντως αναδεικνύεται η πανδημία παχυσαρκίας που απαντάται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και στην οποία αποδίδεται ένας στους τρεις πρόωρους θανάτους, δηλαδή είκοσι θάνατοι την ημέρα.

Ε: Πού οφείλεται η παχυσαρκία;

Α: Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος και έχει καταρχήν σχέση με την αυξημένη θερμιδική πρόσληψη, την κατανομή των γευμάτων, τα περιστασιακά γεύματα, την καθιστική ζωή και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητος. Πολύ μεγάλο ρόλο παίζει επίσης η γενετική προδιάθεση καθώς και ψυχολογικές και κοινωνικές συνιστώσες. Υπάρχουν φυσικά και άλλοι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην παχυσαρκία όπως ενδοκρινολογικές διαταραχές, λήψη κάποιων φαρμάκων , ή η διακοπή του καπνίσματος.

Ε: Ακούμε τελευταία όλο και περισσότερο για την χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Ποια είναι η θέση της χειρουργικής θεραπείας;

Α: Στην πολύ σοβαρή, νοσογόνο παχυσαρκία, όπου ο ΔΜΣ ξεπερνά το 35-40 η χειρουργική θεραπεία έχει πρωταρχικό ρόλο. Τα άτομα αυτά πάσχουν από μία χρόνια ,πολυπαραγοντική νόσο και έχουν κατά κανόνα κληρονομική προδιάθεση. Οι επιπτώσεις για την υγεία τους καθώς και οι ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της νόσου στη ζωή τους είναι καταστροφικές, και οδηγούν τους ανθρώπους αυτούς στην απελπισία. Η πιθανότητα πρόωρου θανάτου είναι πολύ αυξημένη. Στα άτομα αυτά αποτυγχάνουν κατά κανόνα και έχουν αποτύχει στο παρελθόν όλες οι άλλες μέθοδοι αντιμετώπισης του προβλήματος, εξουθενώνοντας τους ασθενείς σωματικά, ψυχολογικά και οικονομικά. Συχνά έχουν χάσει κιλά στο παρελθόν και τα έχουν ξαναπάρει, πολλές φορές μάλιστα έχουν πάρει περισσότερα. Όταν προσέρχονται στον χειρουργό οι ασθενείς αυτοί είναι απογοητευμένοι, αλλά συνήθως και αποφασισμένοι να λύσουν αυτό το μεγάλο τους πρόβλημα και να αλλάξουν τη ζωή τους. Τα επιστημονικά δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας αναδεικνύουν σαφώς ότι η χειρουργική αντιμετώπιση έχει ένδειξη όταν οι άλλες προσπάθειες έχουν αποτύχει, δεδομένου ότι είναι πολύ σπάνιο να μπορέσει ένας τέτοιος ασθενής να χάσει έστω και ένα 10% του βάρους του και μετά να το διατηρήσει.

Ε: Ακολουθείτε κάποια διαδικασία πριν από το χειρουργείο;

Α: Πριν από το χειρουργείο είναι απαραίτητο να αποκλεισθούν άλλοι παράγοντες που μπορεί να έχουν οδηγήσει στην παχυσαρκία όπως υποθυρεοειδισμός , νόσος του Cushing κλπ. Πρέπει επίσης να γίνει μία πλήρης εκτίμηση από το χειρουργό, τον ψυχολόγο, τον γαστρεντερολόγο, τον ενδοκρινολόγο και το διαιτολόγο, καθώς και υπερηχογράφημα άνω κοιλίας και γαστροσκόπηση.

Ε: Ποιες είναι οι πλέον καθιέρωμένες επεμβάσεις που γίνονται για την παχυσαρκία και ποια προτιμάτε εσείς;

Α: Η χειρουργική επέμβαση για την παχυσαρκία που γίνεται σήμερα συχνότερα σε όλον τον κόσμο είναι η λαπαροσκοπική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου (Lap- Band). Η δεύτερη συχνότερη είναι το γαστρικό bypass. H τρίτη είναι η κάθετος γαστρική διαμερισματοποίηση και στη συνέχεια άλλες πιο σύνθετες επεμβάσεις πού έχουν ένδειξη για άτομα με Δείκτη Μάζα Σώματος άνω του 55-60, δηλαδή για άτομα άνω των 180-200 κιλών. Η επέμβαση που προτιμάμε στην κλινική μας είναι η λαπαροσκοπική τοποθέτηση ρυθμιζόμενου δακτυλίου. Ο γαστρικός δακτύλιος τοποθετείται και αφαιρείται εύκολα λαπαροσκοπικά και θεωρείται μέθοδος με ελάχιστες επιπλοκές διότι δεν καταστρέφει την ανατομία του στομάχου. Δίνει μόνιμη λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας και σπάνια επανακτάται το βάρος που έχει χαθεί. Το επιπλέον προσόν αυτής της μεθόδου είναι ότι υπάρχει δυνατότης ρύθμισης του εύρους του δακτυλίου στο ιατρείο του χειρουργού. Ακόμα λοιπόν και εάν ο ασθενής έχει ξαναπάρει κάποια κιλά μπορεί έτσι να τα χάσει. Η νοσηλεία για την λαπαροσκοπική τοποθέτηση ρυθμιζόμενου δακτυλίου είναι συνήθως 2-3 μέρες ή λιγότερο. Οι άλλες επεμβάσεις χρειάζονται πολύ μακρύτερη νοσηλεία.

Ε: Τι επιπλοκές μπορούν να παρουσιαστούν από τη λαπαροσκοπική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου και ποιο είναι το κόστος της επέμβασης;

Α: Οι διεγχειρητικές και μετεγχειρητικές επιπλοκές μετά από αυτήν την επέμβαση είναι ελάχιστες, διότι οι τομές είναι πολύ μικρές, δεν καταστρέφονται οι απονευρώσεις και η επέμβαση είναι αναίμακτος. Δεν υπάρχει η ανάγκη παραμονής του ασθενούς μετεγχειρητικά στον αναπνευστήρα ή ο κίνδυνος μετεγχειρητικών κηλών και επιπλοκών από το τραύμα που συναντάμε στις ανοικτές επεμβάσεις. Ο ασθενής σηκώνεται τη ίδια μέρα, χρειάζεται πολύ λιγότερα αναλγητικά μετεγχειρητικά και έχει γρήγορη ανάρρωση. Αυτό που πρέπει να προσέξει ο ασθενής είναι να ακολουθήσει το μετεγχειρητικό πρόγραμμα διατροφής, να μην τρώει γλυκά, να αποφύγει το αλκοόλ σε μεγάλη ποσότητα, να περπατάει και να γυμνάζεται όταν αυτό του επιτραπεί. Η απώλεια βάρους θα τον επηρεάσει πολύ θετικά ψυχολογικά και κυρίως θα βελτιώσει τα επί μέρους προβλήματα υγείας πού αυξάνουν κατά πολύ τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Το συνολικό κόστος της επέμβασης είναι πολύ λιγότερο από το συνολικό κόστος των προηγούμενων μεθόδων στις οποίες κατέφυγε ο ασθενής προκειμένου να αδυνατίσει.

Ε : Τι προϋποθέσεις πρέπει να πληροί ο χειρουργός για να κάνει μία τέτοια επέμβαση;

Α: Ο χειρουργός πρέπει να έχει ασχοληθεί με αυτό το θέμα σφαιρικά και να είναι εξειδικευμένος στη λαπαροσκοπική χειρουργική της παχυσαρκίας.